Türkiye’de meydana gelen sarsıntılar nedeniyle tedbir almak isteyen vatandaşlar, MTA tarafından yayımlanmış olan canlı fay sınırı haritasını araştırıyor. Konutlarının altından fay çizgisi geçip geçmediğini sorgulayan vatandaşlar, fay çizgisi üzerinden yer alan işaretlenmiş vilayetleri merak ediyor.
Diri fay yahut etkin fay, tarihî periyotta zelzele oluşturmuş olan tüm faylara verilen isim. Yer kabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri, (üzerinde zelzele gerçekleşen ve hareket eden iki levha ya da levhacık ortasındaki ara yüzey) fay olarak isimlendirilir.
Fayların dirilikleri yalnızca yazılı tarihî kataloglardan değil tıpkı vakitte tarihi yapıları etkileyen faylanma işaretlerinden de anlaşılabilir.
Genç Kuvaterner çökellerini (2 milyon yıldan daha yaşlı olmayan) kesen faylar, ötelenmiş genç akarsu yatakları, ötelenmiş akarsu – denizel sekiler, basınç sırtı ya da çöküntü gölcükleri, uzamış sırtlar üzere genç morfolojik biçimler oluşturmuş faylar, canlı faylardır.
DİRİ FAY SINIFLANDIRMASI
Herhangi bir bölge yahut ülke için yapılabilecek canlı fay sınıflaması eldeki datanın niteliği ve kullanım maksadına nazaran değişir. Canlı fayların sınıflamasında, kullanılan kriterlere nazaran değişen yaklaşımlar olup, faal, potansiyel etkin, ehil fay tabirleri en çok kullanılanlardır. Bu tariflerin birçoklarında kullanılan en önemli kriter, zelzeleler sonucu faylar boyunca yüzeyde yahut yüzeye yakın derinliklerde meydana gelen “yer değiştirme” dir. Canlı fayların alt kümelere ayrılarak sınıflamasında ise faylarda meydana gelmiş en son yüzey yırtılmasının oluş vakti jeokronolojik ölçüt olarak kullanılmaktadır.
Deprem yüzey kırığı: 1900-Günümüz vakit aralığında yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte zelzele üretmiş fay.
Holosen fayı: Holosen (son 11.000 yıl) yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte sarsıntı üretmiş fay.
Kuvaterner fayı: Kuvaterner (son 2.600.00 yıl) yüzey kırılmasıyla sonuçlanan büyüklükte sarsıntı üretmiş fakat, Holosen aktivitesi ve depremselliği kuşkulu fay.
Olası Kuvaterner fayı yahut çizgisellik: Kuvaterner aktivitesi kuşkulu fay yahut yeni topoğrafyada bariz çizgisellik.
MTA CANLI FAY HARİTASI YAYIMLANDI
Yenilenmiş canlı fay haritaları MTA tarafından resmi sitelerinde erişime açıldı. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) canlı fay çizgisi haritası yayımladı. Fay üstünde 45 vilayet ve 110 ilçe yer alıyor.
İşte, zelzele riski taşıyan o vilayetler; Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Bingöl, Denizli, Eskişehir, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Manisa, Muğla, Kocaeli, Konya, Osmaniye ve Sakarya.